De toekomst van allocatie en reconciliatie
door Petra van Nistelrooij en André Sliedregt
De processen voor de allocatie en reconciliatie van energie (en vooral elektriciteit) zijn niet meer aangepast aan de huidige tijd. Daar moet allocatie 2.0 verandering in brengen. Maar wat zijn allocatie en reconciliatie nu precies? Hoe verlopen ze vandaag? En wat verandert er door de nieuwe allocatie? Je ontdekt de antwoorden en meer in dit artikel!
Wat zijn allocatie en reconciliatie?
Allocatie en reconciliatie zijn de processen waarmee de hoeveelheid afgenomen elektriciteit toegewezen (allocatie) en daadwerkelijk afgerekend (reconciliatie) wordt. Anders gezegd: allocatie is een inschatting vooraf, reconciliatie is de verrekening achteraf.
Hoe verliepen allocatie en reconciliatie in het verleden?
Bij het toewijzen van hoeveelheden stroom wordt onderscheid gemaakt tussen de grootverbruiker en de kleinverbruiker. Het verbruik van de grootverbruikers wordt meestal continu gemeten met telemetrische meters. Maar bij kleinverbruikers werd het verbruik tot voor kort meestal gemeten met analoge elektriciteitsmeters. Hierdoor was continu uitlezen niet mogelijk.
Daarom werd voor de allocatie en reconciliatie lange tijd een ‘verbruiksprofiel’ gebruikt, een energie-afnameprofiel voor een volledig jaar dat opgedeeld is in 35.000 kwartiertjes. Zo werd voor verschillende soorten kleinverbruikers (huishoudens, kantoren, …) ingeschat hoeveel van de totaal beschikbare hoeveelheid stroom aan hen kon worden toegekend.
Netbeheerders kwamen dan via een optelsom tot de totale verdeling van telemetrisch bemeten, geprofileerde en onbemeten aansluitingen, en netverliezen. Na de vastlegging van de jaarlijkse meterstanden konden de definitieve verrekeningen worden opgemaakt.
Allocatie en reconciliatie werkten goed op deze manier, omdat het gebruik van de consument jarenlang voorspelbaar was: een rustige nacht, een piekje in de ochtend en ’s avonds met z’n allen voor de buis. Maar dat is vandaag wel anders…
Waarom nieuwe processen voor allocatie en reconciliatie nodig zijn
(Zware) elektrische apparatuur wordt tegenwoordig steeds tijdsonafhankelijker gebruikt: de EV-auto wordt op wisselende momenten opgeladen, de warmtepomp kan gedurende de hele dag aanspringen, en het comfort van een Quookerkraan of infraroodverwarming kan leiden tot een plotse toename van het stroomverbruik.
Allocatie (toewijzing) op basis van verbruiksprofielen is dus niet meer van deze tijd. Sterker nog, waar centrales vroeger alleen stroom leverden en klanten alleen stroom verbruikten, zien we nu steeds vaker decentrale stroomopwekking. Denk maar aan zonnepanelen op daken en in zonneweides, en EV-auto’s die aan een laadpaal in staat zijn om elektriciteit terug te leveren aan het elektriciteitsnet.
Consumenten hebben dus geen eenvoudig afnamepatroon meer, maar zijn ook een onvoorspelbare producent of ‘prosument’ geworden. Op zonnige kwartiertjes leveren ze soms zelfs meer energie terug dan ze gebruiken. Dat zou leiden tot een negatieve toewijzingsfractie in het profiel, wat met de huidige systemen niet goed mogelijk is. De zogeheten ‘duck-curve’ illustreert dit:
De Duck Curve toont een duidelijke evolutie naar een steeds lager netto kleinverbruik rond het middaguur als gevolg van zonne-energie, waardoor soms sprake is van een negatief verbruik. Dat negatief verbruik kan met de huidige processen voor allocatie en reconciliatie niet worden toegekend.
Allocatie 2.0: een snellere en meer nauwkeurige allocatie
Bovendien wordt de klant steeds veeleisender. In de supermarkt rekenen we direct af, het telefoonabonnement aan het einde van de maand rekent het exacte verbruik aan, maar de energierekening bestaat nog steeds uit vaste maandelijkse termijnen en een zuinig verbruik wordt pas na een lange tijd verrekend.
Voor een transparante en toegankelijke energiemarkt is een snelle afwikkeling erg belangrijk. Allocatie 2.0 draagt bij aan een snellere definitieve financiële duidelijkheid voor alle betrokken marktpartijen en verbetert de concurrentiepositie van nieuwe bedrijven op de energiemarkt. Hierdoor wordt innovatie gestimuleerd.
Door de invoering van slimme meters kan namelijk veel sneller, beter en nauwkeuriger worden bepaald wat er door prosumenten geleverd en afgenomen is. De allocatie bevat hierdoor minder incorrect toegewezen hoeveelheden energie en de eindafrekening kan sneller definitief verwerkt worden.
Met de invoering van Allocatie 2.0 zal dus een stap gezet worden naar een snellere en betrouwbaardere afrekening. Ten eerste worden de meetprocessen meer gestroomlijnd doordat de datastromen worden aangepast. Marktpartijen die met deze data werken, mogen ze ook direct ontvangen en erover communiceren. De nadruk komt te liggen op ‘first-time-right’ en snellere reclamaties, gestructureerdere processen bij ontdekte fouten en een inzichtelijke afhandeling.
Daarna wordt de stap gezet om de kwaliteit van de allocatie te verbeteren, door gebruik te maken van de slimme-meterdata en maandelijkse geregistreerde invoed- en afnamevolumes. Een snellere en preciezere allocatie heeft hierdoor geen reconciliatie na 17 maanden meer nodig.
In de volgende stap zal de reconciliatie dan vervangen worden door een definitieve settlement na 4 maanden. Hierdoor blijft er minder onjuist gealloceerd volume voor een lange tijd in de markt zweven.
Ambitie vs. realiteit
Het beoogde resultaat van allocatie 2.0 is helder maar de weg ernaartoe kent nog heel wat obstakels. Zo zijn nog niet alle veranderingen in detail uitgewerkt en goedgekeurd door de betrokken partijen. hierdoor is het nog onduidelijk of het systeem in zijn geheel of gedeeltelijk ingevoerd zal worden. Vooral het delen van meet- en stamdata wordt beperkt door privacy wetgeving.
Daarnaast heeft snellere reclamatie als voorwaarde dat er ook in weekends en op feestdagen gereclameerd wordt. Niet alle marktpartijen zijn daar op dit moment al toe in staat. Verder roepen de nieuwe gestroomlijnde allocatie- en reconciliatieprocessen vragen op over de nodige onderlinge afstemming en over de beschikbare capaciteit voor extra overleggen, rapportages en controles.
De onzekerheid over deze onderwerpen leidt tot vragen die we nu nog niet kunnen beantwoorden. Hoe zal Allocatie 2.0 er daadwerkelijk uitzien na implementatie? Zijn alle marktpartijen bereid en om de proceswijzigingen op tijd in te voeren (en kunnen ze dit ook financieel)? Zullen de voordelen van het nieuwe systeem voor alle partijen opwegen tegen de te maken kosten? En biedt het uiteindelijk geïmplementeerde en draaiende systeem voldoende flexibiliteit om de energietransitie te ondersteunen?
Ondanks de openstaande vragen, is allocatie 2.0 wel een stevige technische en administratieve ambitie voor de energietransitie. Wij kijken dan ook hoopvol naar de toekomst.
Gerelateerde nieuwsberichten
Samenwerken?
Een verandertraject, een nieuw IT-systeem of een andere uitdaging? Ontdek hier hoe we jouw organisatie kunnen helpen.
Werken bij ons?
Zoek je een nieuwe uitdaging? Ontdek de voordelen van Het ConsultancyHuis voor jou als consultant.
